Ośrodek Chorób Rzadkich

Zespół Guillaina-Barre’go jest to choroba o charakterze autoimmunologicznym dotycząca nerwów obwodowych. Może wystąpić w każdym wieku. Nieco częściej dotyka mężczyzn (ok. 1,7 raza). Czynnik sprawczy nie jest znany. Dość często wystąpienie objawów choroby poprzedzone jest infekcją górnych dróg oddechowych bądź układu pokarmowego.
Pierwsze objawy to zwykle mrowienie / drętwienie stóp i dłoni, które stopniowo obejmują coraz większe obszary ciała, i którym zwykle towarzyszy osłabienie siły mięśniowej kończyn. Pojawiają się trudności z unoszeniem nóg (wchodzenie po schodach), stawaniem na palcach, czy piętach, zaciskaniem dłoni, unoszeniem rąk. Objawy rozwijają się zwykle w ciągu kliku-kilkunastu dni. Największe nasilenie osiągają do 4 tygodni. W niektórych przypadkach nasilenie objawów jest niewielkie i nieznacznie tylko utrudnia codzienne funkcjonowanie. W postaciach cięższych, może dojść do porażenia kończyn (niemożności wykonywania ruchów), zaburzeń oddychania na skutek osłabienia mięśni oddechowych, zaburzeń połykania, mówienia, porażenia mięśni twarzy.
Rozpoznanie jest stawiane na podstawie obrazu klinicznego oraz wyników badań laboratoryjnych. Istotną rolę odgrywaj tu: badanie przewodnictwa nerwowego (ocena stanu nerwów obwodowych) oraz badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (konieczne jest wykonanie nakłucia lędźwiowego).
W leczeniu stosuje się terapię immunomodulującą, czyli oddziaływującą na układ immunologiczny. Są dwie metody równorzędne, pod względem skuteczności: wymiana osocza i dożylny wlew preparatu immunoglobulin ludzkich. W postaciach ciężkich, w których są zaburzenia oddychania, może się okazać konieczne stosowanie aparatu oddechowego (respirator) i chory jest leczony w oddziale intensywnej opieki medycznej. Przy wystąpieniu zaburzeń połykania, konieczne może być podawanie pokarmów przez zgłębnik do żołądka.
Bardzo ważną rolę w opiece nad chorym odgrywają działania profilaktyczne zabezpieczające chorych przed ewentualnymi powikłaniami związanymi z unieruchomieniem w łóżku: zakrzepicą żył głębokich, odleżynami, infekcjami. Kluczową częścią procesu terapeutycznego jest rehabilitacja, umożliwiająca powrót do sprawności.
Około 75% chorych wraca do całkowitej sprawności, a u ok. 20% po zakończeniu leczenia szpitalnego utrzymywać się mogą objawy rezydualne (mrowienie kończyn, osłabienie siły mięśniowej). Ok. 5% chorych umiera. Rokowanie i tempo powrotu do zdrowia zależy od stopnia ciężkości choroby, stanu ogólnego chorego, w tym współistniejących schorzeń.
W zdecydowanej większości przypadków choroba ma przebieg jednofazowy, to znaczy, że nie ma nawrotów.

Opracowanie:
Dr med. Joanna Pera, Dr med. Aleksandra Golenia, Prof. dr hab. med. Agnieszka Słowik