Zakłady

Badania scyntygraficzne

Wykonywane badania scyntygraficzne: 

1. Scyntygrafia kości/ scyntygrafia znakowanymi leukocytami/ amyloidoza
2. Scyntygrafia serca
3. Scyntygrafia receptorowa somatostatyny (99mtc)
4. Scyntygrafia nerek
5. Scytygrafia tarczycy (99mtc)
6. Limfoscyntygrafia kończyn dolnych
7. Limfoscyntygrafia węzła wartowniczego
8. Scyntygrafia wątroby
9. Scyntygraficzna diagnostyka krwawienia z przewodu pokarmowego
10. Scyntygrafia przytarczyc
11. Scyntygrafia całego ciała z zastosowaniem ¹³¹i (kontrola)
12. Scyntygrafia ślinianek
13. Scyntygrafia rdzenia nadnerczy z zastosowaniem 131i/123i-mibg
14. Cysternografia radioizotopowa
15. Scyntygrafia perfuzyjna płuc

Bardzo prosimy aby na badanie pacjent miał ze sobą :

• skierowanie na badanie
• dowód osobisty
• dokumentację medyczną w tym wyniki badań obrazowych

Badania wykonywane w Zakładzie Medycyny Nuklearnej polegają na podaniu izotopu promieniotwórczego w formie doustnej, dożylnej lub podskórnie. Podany radiofarmaceutyk gromadzi się w badanym narządzie, pomagając ocenić jego funkcję lub strukturę. Większość badań nie wymaga specjalnego przygotowania, w innym przypadku otrzyma Pan/i odpowiednią instrukcję. Gdy takiej instrukcji Pan/i nie otrzyma to znaczy, że należy się zgłosić na badanie w wyznaczonym terminie (w dniu badania można spożyć lekkie śniadanie). W zależności od rodzaju badania, będzie ono wykonane bezpośrednio po podaniu izotopu lub w okresie kilku godzin od iniekcji. Niektóre badania wymagają powtórzenia nawet 24h od podania izotopu. Informację na ten temat przekaże Państwu personel Zakładu. Po zakończeniu badania konieczne jest odpowiednie nawodnienie.

            Dawki promieniowania jonizującego w medycynie nuklearnej są w większości przypadków porównywalne do dawek promieniowania stosowanych w trakcie diagnostyki radiologicznej, a dodatkowym zabezpieczeniem osób badanych są procedury ochrony przed promieniowaniem jonizującym obowiązujące w Zakładzie. Jak przy każdym wkłuciu dożylnym, może wystąpić ból i siniec okolicy wkłucia, a w bardzo rzadkich przypadkach – zapalenie żyły. Efekty uboczne po podaniu radiofarmaceutyków  stwierdza się w nielicznych przypadkach, gdy jednak w trakcie lub bezpośrednio po podaniu zauważył/a Pan/i jakiekolwiek niepokojące objawy należy poinformować o tym osoby wykonujące badanie a w razie ich późniejszego wystąpienia – lekarza prowadzącego albo lekarza dyżurnego lub rodzinnego.

            Badanie po podaniu radiofarmaceutyków nie powinno być wykonywane u kobiet w ciąży, w razie wątpliwości należy wykonać test ciążowy. O potrzebie kontynuacji diagnostyki izotopowej u kobiety ciężarnej musi zdecydować lekarz kierujący. W razie karmienia piersią powinni zostać o tym poinformowani lekarz kierujący i lekarz nadzorujący badanie. W niektórych przypadkach zalecane jest okresowe zaprzestanie karmienia.

Do najczęściej wykonywanych badań scyntygraficznych w naszej pracowni należą :

SCYNTYGRAFIA KOŚCI/ SCYNTYGRAFIA ZNAKOWANYMI LEUKOCYTAMI/ AMYLOIDOZA
Wskazaniem do wykonania scyntygrafii kości jest ocena stanu czynnościowego kości i stawów. Badanie wykonuje się po dożylnym podaniu radiofarmaceutyku (fosfonianów znakowanych izotopem ^99mTc). Badanie wykorzystywane w diagnostyce m.in.: przerzutów do kości, nowotworów kości, różnicowania obluzowania i stanu zapalnego protez stawów, stanów zapalnych kości i stawów, zmian pourazowych. Badanie znakowanymi leukocytami wykonuje się celem poszukiwania źródła infekcji. Badanie do potwierdzenia/wykluczenia  amyloidozy serca wykonujemy przy użyciu ^99mTc- DPD.

• Scyntygrafia kości nie wymaga specjalnego przygotowania dlatego nie trzeba być na czczo i nie należy odstawiać żadnych leków.
• W dniu badania można zjeść lekkie śniadanie.
• Należy zabrać ze sobą 1,5 litra wody niegazowanej, soku lub herbaty (Płyn należy spożywać na terenie pracowni. Można korzystać z toalety).
• Jeżeli były wykonane ostatnio badania obrazowe np. TK (tomograf komputerowy), MRI (rezonans magnetyczny), scyntygrafia kości, proszę zabrać ze sobą kserokopię opisów.
• Obrazowanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach  po ok. 2,5 - 5 godzinach od dożylnego podania radiofarmaceutyku ( MDP, DPD znakowane izotopem promieniotwórczym Tc99m)  najczęściej po. ok. 3 godz i trwa ok. 20 – 30 min (w zależności od rodzaju wykonywanego badania i  ewentualnych akwizycji dodatkowych ).
• Na badanie należy zarezerwować ok. 5-6 godzin. 

SCYNTYGRAFIA SERCA

Celem diagnostycznym jest obrazowanie regionalnego ukrwienia i funkcjonalnej integralności błon komórkowych i mitochondrialnych kardiomiocytów oraz ocena czynności lewej komory serca. Podstawowym wskazaniem do badania jest diagnostyka choroby niedokrwiennej serca, celem rozpoznania choroby, a u pacjentów już leczonych z powodu choroby niedokrwiennej serca celem kwalifikacji do innych metod leczenia lub modyfikacji stosowanego leczenia. W trakcie badania porównujemy ze sobą badanie spoczynkowe i wysiłkowe. Na tej podstawie ustala się dalsze postępowanie z pacjentem.

• W dniu badania pacjent zgłasza się na czczo (co najmniej 4 godziny przed badaniem).
• W dniu badania odstawić leki z grupy beta-blokerów, blokerów kanału wapniowego, nitratów (np. Betalok Zok, Metocard, Ebivol, Nedal, Concor). Zlecone leki na nadciśnienie należy zażyć.
• Należy zabrać ze sobą tłusty posiłek (bułka z tłustym serem topionym lub boczkiem ok. 1 litra niegazowanej wody mineralnej ewentualnie baton czekoladowy) O czasie spożycia posiłku zostaną Państwo poinformowani przez personel medyczny.
• Po przyjściu na badanie należy poinformować zespół pielęgniarski o chorobie cukrzycowej.
• Na badanie należy zarezerwować około 4 godzin.
• Badanie obejmuje dwa dni (scyntygrafię po wysiłku i w spoczynku).
• Badanie jest wykonywane  w pozycji leżącej na plecach.
   W takcie badania wysiłkowego obrazowanie poprzedza próba obciążeniowa (farmakologiczna lub na bieżni) w czasie której na szczycie wysiłku podaje się choremu dożylnie radiofarmaceutyk ( MIBI znakowane izotopem promieniotwórczym Tc99m) . Czas obrazowania ok. 10 min. Całość procedury to ok 90min.
  Badanie spoczynkowe poprzedza dożylne podanie radiofarmaceutyku. Czas obrazowania ok. 10 min. Całość procedury to ok 90-120min.
  
  

SCYNTYGRAFIA RECEPTOROWA SOMATOSTATYNY

Procedura ma zastosowanie w diagnostyce schorzeń nowotworowych, w których występuje zwiększona ekspresja układu receptorowego dla somatostatyny w obrębie błony komórkowej komórek nowotworowych:

1. nowotwory neuroendokrynne, zwłaszcza zlokalizowane w obrębie przewodu pokarmowego
2. kwalifikacji pacjentów do terapii radioizotopowej z zastosowaniem znakowanych analogów somatostatyny.
3. gruczolaki przysadki;
4. guzy wywodzące się z układu współczulnego: guz chromochłonny, paraganglioma, neuroblastoma, ganglioneuroma;
5. rak rdzeniasty tarczycy.

• W badaniu poszukujemy ognisk „gorących”, patologicznej ekspresji receptorów dla somatostatyny.
• Trzy dni przed badaniem pacjent pozostaje na diecie płynnej (zmiksowane pokarmy, lekkostrawne) a w dniu badania pozostaje na czczo do czasu zakończenia badania.
• W dniu poprzedzającym badanie należy wypić dwie saszetki Fortransu (jedną rano a  drugą wieczorem).
• Badanie jest wykonywane w pozycji leżącej na plecach.
• Wykonywana jest standardowo akwizycja całego ciała po 3 godzinach po podaniu radiofarmaceutyku.( Tektrotyd znakowany izotopem promieniotwórczym Tc99m)
• Po skończonej akwizycji całego ciała wykonywane są akwizycje SPECT/CT na wskazane przez lekarza okolice ciała.
• Na badanie należy zarezerwować minimum 7 godzin.

SCYNTYGRAFIA NEREK

Celem diagnostycznym procedury jest ocena czynności wydzielniczo-wydalniczej nerek oraz oznaczenie wskaźnika filtracji kłębuszkowej, a także ocena położenia, wielkości i kształtu nerek. Wykonuje się je m.in. w diagnostyce refluksu pęcherzowo-moczowodowego, diagnostyce nadciśnienia tętniczego, uropatii zaporowej, diagnostyce nerki przeszczepionej, do oceny funkcji nerki podejrzanej o marską.

• W dniu badania pacjent może zjeść lekkie śniadanie.
• Przed badaniem wypić ok. 250-500 ml płynu (można korzystać z toalety).
• Pacjent powinien załączyć aktualne badanie USG jamy brzusznej lub inne badanie diagnostyczne nerek. Przynieść ze sobą wykaz przyjmowanych leków.
• Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach, bezpośrednio po dożylnym podaniu radiofarmaceutyku (DTPA znakowane izotopem promieniotwórczym Tc99m)
• Na badanie należy zarezerwować ok. 1 godziny.

SCYTYGRAFIA TARCZYCY (99mTc) i (131I)

            Celem diagnostycznym procedury jest zobrazowanie struktury gruczołu tarczowego za pomocą scyntygrafii z zastosowaniem ^99mTc lub ¹³¹I . Badanie scyntygraficzne  tarczycy dostarcza informacji o czynności gruczołu tarczowego, jego położeniu, kształcie, obecności zmian guzkowych w obrębie gruczołu, a także określa stopnień jodochwytności  tarczycy co pozwala na wyliczenie optymalnej aktywności terapeutycznej jodu 131.

• Lekarz zlecający badanie może zdecydować o przerwaniu przyjmowania leków przeciwtarczycowych w przypadku nadczynności tarczycy na okres kilku dni (zazwyczaj 3–5 dni) przed badaniem scyntygraficznym.
• W przypadku stosowania preparatów l-tyroksyny i/lub trójjodotyroniny możliwe jest przerwanie przyjmowania leków na około 2–3 tygodnie przed planowanym badaniem scyntygraficznym tarczycy.
• W przypadku 99mTc badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach, badanie wykonujemy ok 30 minut od podania dożylnego radiofarmaceutyku. W przypadku 131I badanie wykonuje się po 24 godzinach od podania izotopu.

LIMFOSCYNTYGRAFIA KOŃCZYN DOLNYCH 

Limfoscyntygrafia jest nieinwazyjną metodą umożliwiającą diagnostykę patologii w zakresie układu limfatycznego, procedura ma na celu ocenę drenażu i lokalizacji struktur układu limfatycznego. Radiofarmaceutyk jest podawany pod/lub śródskórnie w pierwszą lub drugą przestrzeń międzypalcową.

• Przed badaniem należy dokładnie umyć obydwie kończyny. Nie należy używać kremów i maści do stóp.
• Badanie przeprowadzane jest w pozycji leżącej na plecach, akwizycja rozpoczyna się bezpośrednio po podaniu radiofarmaceutyku.( nanokoloid znakowany izotopem promieniotwórczym Tc99m). Kolejne akwizycje typu całe ciało wykonywane są po 1, 3-4 i 24 godzinach od podania znacznika.
• Na badanie należy zarezerwować ok. 5 godzin.

LIMFOSCYNTYGRAFIA WĘZŁA WARTOWNICZEGO 

Celem badania jest określenie lokalizacji węzła wartowniczego czyli  pierwszego węzła chłonnego na drodze spływu chłonki z ogniska nowotworowego. Wykonanie scyntygrafii pozwala na jego lokalizację przed zabiegiem operacyjnym.

• Nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta.
• Badanie wykonujemy w pozycji leżącej na plecach, akwizycję wykonujemy po ok.2 godzinach od podania radiofarmaceutyku (  nanokoloid znakowany izotopem promieniotwórczym Tc99m). Badanie obejmuję scyntygrafię całego ciała oraz akwizycję SPECT/CT  celowaną na okolice guza z objęciem obszaru węzłów wartowniczych. 
• Na badanie należy zarezerwować w zależności od zlecenia lekarza od 30 min. do 2 godzin.

SCYNTYGRAFIA WĄTROBY

Celem diagnostycznym procedury jest zobrazowanie struktury narządów jamy brzusznej: wątroby i śledziony cel określenia np. obecności śledziony dodatkowej.

• Pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania.
• Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach, akwizycja rozpoczyna się ok. 15 minut od podania  radiofarmaceutyku ( koloid znakowany izotopem promieniotwórczym Tc99m). Dodatkowo może zostać zlecone wykonanie akwizycji SPECT/CT celowanej na okolicę brzucha.
• Na badanie należy zarezerwować ok. 1 godziny.

SCYNTYGRAFICZNA DIAGNOSTYKA KRWAWIENIA Z PRZEWODU POKARMOWEGO

Celem diagnostycznym jest wykrycie i lokalizacja źródła krwawienia z przewodu pokarmowego.

• Pacjent przychodzi na czczo i pozostaje bez posiłku na cały czas trwania badania. Po zakończeniu badania w pierwszym dniu, po południu pozostaje na diecie płynnej do końca dnia. W drugim dniu na badanie przychodzi na czczo. Posiłek można spożyć po zakończenia badania.
• Badanie obejmuje dwa dni, pierwszy dzień należy zarezerwować ok. 6 godzin, w drugim dniu ok. 1 godziny.
• Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach, akwizycję celowaną na jamę brzuszną bezpośrednio po podaniu radiofarmaceutyku (RBC znakowane izotopem promieniotwórczym TC99m  znakowanie in vivo).

SCYNTYGRAFIA PRZYTARCZYC

Celem diagnostycznym jest zobrazowanie nieprawidłowości w obrębie gruczołu przytarczycznego, potwierdzenie lub wykluczenie obecności gruczolaka przytarczyc, lokalizacja ektopowo położonych przytarczyc.

• Nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta (nie musi być na czczo).
• Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach, akwizycja wykonywana jest po ok.2 godzinach od podania radiofarmaceutyku ( MIBI znakowane izotopem promieniotwórczym TC99m). Obejmuje akwizycję SPECT/CT na okolicę szyi.
• Na badanie należy zarezerwować ok. 4 godzin.

SCYNTYGRAFIA CAŁEGO CIAŁA Z ZASTOSOWANIEM ¹³¹I (kontrola)

Celem diagnostycznym jest obrazowanie zmian nowotworowych w raku tarczycy  z użyciem ¹³¹I, diagnostyka raka tarczycy- badanie ma na celu wykrywanie jodochwytnych przerzutów raka i nawrotu raka, planowanie dalszego postępowania terapeutycznego (operacja, leczenie ¹³¹I +/- radioterapia), a także  monitorowanie dotychczasowego leczenia celem wykluczenia wznowy choroby ewentualnie ocena zaawansowania choroby w przypadku potwierdzenia wznowy.

• W dniu zażycia kapsułki 131I pacjent przychodzi na czczo. Posiłek można spożyć 30 min. po połknięciu kapsułki 131I.
• Badanie wykonywane jest po 24 godz. po spożyciu jodku sodu (131I). W dniu badania obrazowego pacjent może spożywać posiłki.
• Badanie wykonywane jest 24 godziny po połknięciu kapsułki I131, w pozycji leżącej na plecach. Wykonywana jest akwizycja całego ciała.
• Na badanie należy zarezerwować ok. 1 godziny.

SCYNTYGRAFIA ŚLINIANEK

Celem diagnostycznym procedury jest zobrazowanie struktury oraz pracy ślinianek.

• W dniu badania pacjent zgłasza się na czczo (co najmniej 3 godziny bez posiłku).
• Pacjent powinien zabrać ze sobą 25 mg witaminy C.
• Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej na plecach, akwizycja wykonywana jest bezpośrednio po podaniu radiofarmaceutyku ( izotop promieniotwórczy Tc99m ) wykonujemy akwizycję celowaną na okolicę głowy i szyi, po ok.20 minutach podawane jest 250 mg witaminy C pod język.
• Na badanie należy zarezerwować ok. 40 minut.

SCYNTYGRAFIA RDZENIA NADNERCZY Z ZASTOSOWANIEM 131I/123I-MIBG

Celem diagnostycznym jest zobrazowanie, ocena zaawansowania i monitorowanie leczenia guzów wywodzących się z komórek neuroendokrynnych z zastosowaniem ¹³¹I/¹²³I. Wskazaniem do badania są: zespół pheochromocytoma/paraganglioma, neuroblastoma, ganglioneuroblastoma, ganglioneuroma , guzy neuroendokrynne przewodu pokarmowego czy rak rdzeniasty tarczycy.

• Przed badaniem, 3 do 5 dni pacjent w celu ochrony narządu tarczy zażywa Płyn Lugola 3-5 kropli 2 razy dziennie oraz w dniach wykonywania badań.
• Odstawienie leków powinno być skonsultowane z lekarzem prowadzącym.
• Wskazana jest również właściwa dieta – z wyłączeniem pokarmów zawierających komponentę katecholaminową, np. czekolada, sery pleśniowe (mogą interferować z wychwytem znakowanego MIBG).
• Badanie jest wykonywane w pozycji leżącej na plecach, w pierwszym dniu badania  pacjent powinien być na czczo i  podawany jest radiofarmaceutyk,a następnie przez 2 kolejne dni wykonywane jest badanie obrazowe z zastosowaniem gamma kamery SPECT/CT. Wykonywana jest akwizycja całego ciała oraz akwizycja SPECT/CT celowana na okolicę jamy brzusznej.

SCYNTYGRAFIA PERFUZYJNA PŁUC

Badanie scyntygraficzne płuc polega na ocenie ukrwienia miąższu płuc. Pomaga w diagnostyce między innymi takich schorzeń jak zatorowość płucna, nadciśnienie płucne.

• Scyntygrafia perfuzyjna płuc nie wymaga specjalnego przygotowania.
• Badanie wykonujemy w pozycji leżącej na plecach. Akwizycja SPECT/CT celowana na płuca  rozpoczyna się bezpośrednio po podaniu radiofarmaceutyku (makroagregaty albuminy ludzkiej znakowane izotopem promieniotwórczym Tc99m)
• Na badanie należy zarezerwować ok. 1h.

Prowadzone terapie izotopowe

Prowadzone terapie izotopowe:

• Leczenie guzów neuroendokrynnych znakowanymi analogami somatostatyny
• Leczenie raka tarczycy oraz nadczynności tarczycy izotopem i131
• Leczenie przerzutów nowotworowych do kości
• Radiosynowiektomia

Leczenie guzów neuroendokrynnych znakowanymi analogami somatostatyny

Celem procedury  jest leczenie guzów neuroendokrynnych z zastosowaniem znakowanych analogów somatostatyny.
Guzy neuroendokrynne należą do heterogennej grupy nowotworów rozwijających się z komórek neuroendokrynnych rozproszonych w różnych narządach, najczęściej w przewodzie pokarmowym. Podstawowe miejsce w terapii NET zajmuje leczenie chirurgiczne, o ile jest ono możliwe do przeprowadzenia. W przypadku rozsiewu choroby leczeniem pierwszego rzutu są analogi somatostatyny. W przypadku progresji choroby możliwe jest zastosowanie terapii radioizotopowej z wykorzystaniem tzw. gorących czyli znakowanych izotopowo analogów somatostatyny. Leczenie dotyczy przede wszystkim nowotworów neuroendokrynnych trzustki i jelita cienkiego, tzw. G1/G2 i prowadzone jest w ramach programu lekowego.

Polega ono na podaniu (dożylnym) odpowiedniego analogu somatostatyny znakowanego radioizotopem emitującym promieniowanie korpuskularne. Analog, po dotarciu do guza, łączy się z receptorami, natomiast promieniowanie jonizujące wywołuje efekt cytotoksyczny. Zakres działania promieniowania zależy od właściwości fizycznych zastosowanego radioizotopu. Podstawowym warunkiem zakwalifikowania chorego do leczenia jest stwierdzenie w badaniu scyntygraficznym (po podaniu analogu somatostatyny znakowanego radioizotopem stosowanym w celach diagnostycznych Ga68, Tc99m) gromadzenia się radiofarmaceutyku w ogniskach nowotworowych, w stopniu zbliżonym, a najlepiej wyższym do gromadzenia znacznika w prawidłowej wątrobie.

Leczenie raka tarczycy oraz nadczynności tarczycy izotopem I131

Celem procedury jest leczenie chorych na zróżnicowanego raka tarczycy przy użyciu izotopu promieniotwórczego I-131 lub leczenie nadczynności tarczycy w przypadku nawrotu choroby lub w określonych przypadkach jako leczenie pierwszego wyboru.
Wskazania:

• zróżnicowane raki tarczycy jako leczenie uzupełniające, radykalne lub paliatywne
• leczenie różnych typów nadczynności tarczycy.

Po doustnym podaniu radiofarmaceutyku wchłania się on z przewodu pokarmowego do krwi. W ciągu pierwszej godziny wchłonięciu podlega 90% podanej dawki. Radiofarmaceutyk gromadzi się w tarczycy, ogniskach jodochwytnych przerzutowych raka zróżnicowanego tarczycy, a także w nerkach, śliniankach, śluzówce żołądka, splotach naczyniowych i nerkach.
W wyniku działania promieniowania jonizującego (głównie beta - w 90%) na komórki jodochwytne dochodzi do zahamowania podziałów komórkowych, martwicy tkanek i stopniowego włóknienia.

Leczenie przerzutów nowotworowych do kości.
Leczenie przerzutów do układu kostnego Ra-223.

Celem terapii przy użyciu Ra-223 jest zniszczenie, dzięki działaniu promieniowania jonizującego, przynajmniej części komórek nowotworowych w ognisku przerzutowym w kości, co powoduje znacznie zmniejszenie miejscowego uwalniania mediatorów reakcji zapalnej i bólowej, z uzyskaniem zmniejszenia dolegliwości bólowych u pacjenta.  

Radiosynowiektomie
Celem terapii jest  zniszczenie patologicznie przerośniętej błony maziowej w stawie poddanym terapii izotopowej.

Wskazania do terapii :

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• łuszczycowe zapalenie stawów,
• choroba zwyrodnieniowa stawów
• wysiękowe zapalenie stawu 
• zapalenie stawu o innej etiologii
• hemolityczne zapalenie stawów

Radiosynowiektomia to metoda leczenia przerostu błony maziowej stawu, polegająca na dostawowym podaniu koloidalnego roztworu  zawierającego izotop promieniotwórczy ( Y-90, Er-169, Re-186). Zadaniem izotopu jest zniszczenie patologicznie rozrośniętej błony maziowej w stawie, a tym samym zapobieganie dalszej deformacji stawu i całkowite, bądź częściowe zniesienie objawów w zależności od stopnia zaawansowania choroby.